پاسخ محققان دانشگاهی؛
آیا علایم و نشانه های مترو شهری تهران، باب دل مردم هستند؟
بیمه خانه: علایم و نشانه های شهری، درصورتی كه به درستی و با ظاهری مناسب و چشم نواز طراحی شده و در مكان های مناسب قرار گیرند، می توانند نقش مؤثر و مفیدی در كاهش ناهماهنگی و بی نظمی های شهری داشته باشند. پژوهشگران دانشگاهی، این مساله مهم را در مترو شهری تهران بررسی نموده و نتایج قابل تأملی گرفته اند.
به گزارش بیمه خانه به نقل از ایسنا، تلاش بشــر امــروزی بالأخص جامعــه طراحــان و دیگــر رشته های مرتبـط بـا آن، ایجـاد كانـال ارتباطـی بصـری بعنوان جایگزیـنی برای ارتبـاط كلامی و زبانـی اسـت، چراكـه ارتبـاط بصـری یـك ادراك حسـی و نیـروی درون جنبشـی فیزیولـوژی اسـت كـه در تعییـن نـوع دریافـت و تفسـیر مـا ازآنچه می بینیم اثرگـذار اسـت و به صورت طبیعــی صــورت می گیرد و بر همین مبنا نیــاز بــه مطالعــه و آموختــن نــدارد. محیط های شــهری امــروز به شدت از فقــر ارتبــاط بصــری پویــا و مفیــد رنــج می برند. به این جهت، متخصصــان در تلاش هستند تا برای رفـع ایـن نقیصه، زمینه ای از هنـر محیطـی را شـكل بدهند كـه اصطلاحاً گرافیـك محیطـی نامیـده می شود.
به بیان متخصصان امر، هنـر فوق بطور ذاتـی بـا ادراك و ذكاوت بصـری افـراد ارتبــاط مســتقیم دارد كــه ایــن وابســتگی، از عناصــر ســواد بصــری سرچشــمه می گیرد. ایــن هنــر به شدت بــا نــگاه كــردن معنــا می شود و در صــورت سرمایه گذاری و تدابیــر درســت می توان از طریـق ایـن كانـال ارتباطـی، رفتـاری را از طریـق مشـاهده و معنـا كـردن به وجود آورد كــه در مخاطــب بــه شــكل ویژه ای اثرگــذار باشد. ازجمله این كانال های ارتباطی می توان از سیســتم علایم و نشانه ها كــه مهم ترین عامل در ایجاد ارتباطات بصری بوده و سبب شكل گیری نظــم در محیــط شــهری و ایجــاد حــس اطمینــان و اعتمــاد مخاطــب در تعامــل بــا محیــط زندگــی می شوند نــام بــرد.
در ارتباط با این موضوع، یك پژوهش علمی توسط محققانی از دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشكده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام شده است كه در آن به بررسی و ارزیابی دیدگاه مسافران مترو شهر تهران نسبت به وضعیت گرافیك محیطی آن پرداخته شده است.
این پژوهش به دو روش كتابخانه ای و میدانی انجام شده است. در بخش مطالعـات كتابخانه ای، پژوهشگران از كتاب، مقالــه، اسنـاد و مطالعــات پژوهشـی استفاده كردند و ابــزار گردآوری داده ها در بخش میدانی نیز، پرسشنامه ای بوده است كه 386 نفر از مسافران مترو به آن پاسخ داده اند.
نتایج این تحقیق نشان میدهد كه سیستم علایم و نشانه ها دارای اصول و مبانی مهمی است كه توجه به آن از لزوم های طراحی برای محیط عمومی است و بی توجهی به آن سبب ضعف و اغتشاش ذهنی و بصری می شود.
برآیند مطالعات میدانی نیز بیان كننده عدم موفقیت علایم موجود در مترو شهر تهران است و علایم فوق نتوانسته اند به خوبی انتظارات موردتوجه مسافران را برآورده سازند.
بر این اساس، عدم رضایت مخاطبان از علایم فوق، سبب بی توجهی آنها نسبت به علایم شده و این مسئله خود بعنوان یك عامل اساسی در ایجاد و تشدید بی نظمی در محیط پررفت وآمد مترو نقش داشته است.
محمد خزائی، استاد و محقق دانشكده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس و همكارانش در این تحقیق می گویند: «منفــی بــودن تمــام متغیرهــای مــورد بررســی كــه در حقیقــت بعنوان ابــزاری جهــت سـنجش سـازگاری افـراد با علایم و نشانه ها است، حاكـی از آن اسـت كـه مخاطبـان ایـن علایم و نشانه ها، از ابعــاد و خصوصیات ظاهــری ایــن علایم و نشانه ها رضایــت ندارنــد و عــدم رضایــت در پاسخ های آنها بیانگــر ناســازگاری میــان دانــش بصــری افــراد و علایم و نشانه های موجـود در محیـط متـروی تهـران اسـت».
آنها می افزایند: «بـا توجـه بـه آنچه نتایـج و یافته ها نشـان می دهند، به صورتی می توان یك فاصله در برقــراری ارتبــاط فــرد بــا علایم و نشانه ها را مطــرح كــرد و همــه عوامــل و مــوارد مطرح شده، منجــر بــه نادیــده انگاشــتن علایم از ســوی مســافران متروكه مصرف كنندگان ایــن علایم هســتند، می شوند و نتیجــه آن نیز، بی نظمی و عــدم اعتمـاد بـه سیسـتم هدایـت بصـری در محیـط اسـت و ایـن دیـدگاه به مرورزمان تبدیـل بـه یـك رفتـار اجتماعـی شـده و نیازمنـد اصـلاح و ترمیـم ضعف های مربوطه است».
بگفته پژوهشگران فوق كه نتایج بررسی های علمی خودرا در نشریه «نامه هنرهای تجسمی و كاربردی» منتشر نموده اند، «با توجه به نتایج حاصله، لازم است كــه سازمان ها توجــه ویژه ای بــه ایــن مؤلفه ها، اولویت های آنها و روابــط میــان عناصــر مختلــف در مراحــل مختلــف تولیــد، نصــب و مصــرف علایم مبــذول داشــته و بــرای بهبــود وضعیــت آنها، برنامه ریزی و اقدام های مناســب را انجــام دهنــد تــا علاوه بـر فراهـم سـاختن الزامـات اصـول طراحـی علایم و نشانه ها، زمینـه توسـعه اجتماعـی و افزایــش قابلیــت كاربــردی آنها را نیــز فراهــم آورنــد».
بر این اساس، خزائی و همكارانش معتقدند: «اگــر اغتشــاش در راهنمایــی وجـود نداشـته باشـد، اعتمـاد مـردم بـه سیسـتم علایم، روزبه روز بیشـتر خواهـد شـد و ایـن خـود، در رفع نقایص محیطـی و رفتـاری بسـیار سـودمند اسـت».
نشریه «نامه هنرهای تجسمی و كاربردی»، فصل نامه ای است كه توسط دانشگاه هنر منتشر می شود. این نشریه، به انتشار نتایج پژوهش های اصیل در حوزه های مختلف هنرهای تجسمی و كاربردی می پردازد.
منبع: بیمه خانه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب